درمقالات قبلی درباره کلیات تهوع و استفراغ در بارداری و دلایل آن و نیز روش‌های درمانی صحبت شد. حال درباره سایر اقدامات درمانی و دارو های آن صحبت کنیم.
برای درمان تهوع و استفراغ در بارداری چه موقع درخواست کمک کنم؟
مکمل‌های درمانی
طب سوزنی (acupuncture) و فشار درمانی (acupressure): مچ بندهای فشار درمان و طب سوزنی روش‌های پر طرفداری برای درمان حالت تهوع و استفراغ در بارداری، تهوع هنگام حرکت (motion sickness) و دیگر شرایط هستند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که این مچ بندها هیچ مؤثرتر از مچ بندهای جعلی (قلابی، مشابه) نیستند هرچند بعضی از زنان آنها را مفید یافتند. طب سوزنی و فشار درمانی هیچ عوارض مضر شناسایی شده برای مادر و کودک ندارند.
هیپنوتیزم و مشاوره: گزارش شده است که هیپنوتیزم برای بعضی مفید واقع شده است. مشاوره ممکن است برای زنانی که سابقه افسردگی و اضطراب دارند مؤثر باشد.
زنجبیل: پودر زنجبیل و یا چای زنجبیلی ممکن است به رفع حالت تهوع و استفراغ در بعضی زنان کمک کند. یک تحقیق کوچک نشان داده است که پودر زنجبیل از شبه داروهای دل خوش کنک برای کاهش علائم و تکرر حالت تهوع و استفراغ مؤثرتر است. در هر صورت تحقیقات بیشتری جهت اطمینان از بی‌خطر و مؤثر بودن پودر زنجبیل لازم است. تا جمع آوری شدن این اطلاعات، مصرف خوراکی‌هایی که حاوی زنجبیل است (مانند آبنبات‌های زنجبیلی یا لیموناد زنجبیلی) برای تسکین حالت تهوع و استفراغ خفیف توصیه می‌شود.
مایعات و مواد مغذی
اگر مایعات و غذا در شکم شما بند نمی‌شوند، ممکن است لازم شود سرم تزریق کنید. این کار ممکن است، بسته به شدت استفراغ شما، در مطب دکتر یا بیمارستان انجام شود. شاید توصیه شود برای مدت کوتاهی غذا و مایعات مصرف نکنید تا سیستم گوارش شما استراحت کند. شما می‌توانید به تدریج با بهتر شدن حالتان، معمولاً بین ٢۴ تا ۴٨ ساعت بعد شروع به خوردن و نوشیدن کنید.
اگر با وجود درمان باز هم وزن کم می‌کنید، پزشک شما ممکن است شیوه‌های تغذیه دیگر را تجویز کند مانند استفاده از لوله بینی-شکمی (لوله ای که از داخل بینی به شکم متصل می‌شود) و یا تزریق مکمل‌های غذایی از طریق سرم.
داروها
داروهایی که حالت تهوع و استفراغ در بارداری را کاهش می‌دهند برای بعضی از زنان مؤثر هستند و مصرف آنها نیز در بارداری بی‌خطر است. هیچکدام از داروهایی که در زیر ذکر می‌شوند مضر نیستند. حتماً قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه یا تجویزی و یا حتی مکمل‌های غذایی و گیاهی با پزشک زنان خود مشورت کنید.
ویتامین B6 و دوکسیلامین: مصرف بدون نسخه مکمل‌های ویتامین B6 می‌توانند علائم حالت تهوع خفیف تا متعادل را کاهش دهند ولی معمولاً برای استفراغ مؤثر نیستند. دوکسیلامین دارویی است که میتواند استفراغ را کاهش دهد و همراه با ویتامین B6 نیز قابل مصرف است.
آنتی هیستامین‌ها و دیگر داروهای ضد تهوع: مصرف آنتی هیستامین‌ها و دیگر داروهای ضد تهوع شیوه ای مؤثر و بی خطر برای درمان حالت تهوع و استفراغ ناشی از بارداری است. داروهای زیر بدون نسخه قابل تهیه هستند:
• دیفن هیدرامین؛ این دارو ممکن است ایجاد خواب آلودگی کند
• مکلزین: این دارو ممکن است ایجاد خواب آلودگی کند
موارد زیر دیگر داروهای ضد تهوع هستند که به طور تجویزی قابل تهیه‌اند:
پرومتازین: پرومتازین به صورت کپسول، شربت، تزریقی، و شیاف قابل تهیه است. ممکن است باعث خواب آلودگی و خشکی دهان شود. عوارض نادر آن عبارتند از انقباض عضلات که موجب تکان‌های ناگهانی و پرشی می‌شوند.
متوکلوپرامید: متوکلوپرامید به تخلیه شکم سرعت می‌بخشد و به کاهش حالت تهوع و استفراغ کمک می‌کند. متوکلوپرامید نیز ممکن است با بروز تکان‌های ناگهانی و پرشی مرتبط باشد.
کورتیکوستروئیدها (هیدروکورتیزون، دگزامتازون): برای زنانی که هیچ ترکیبی از داروهایی که در بالا ذکر شد مؤثر واقع نشود ممکن است یک دوره کوتاه تزریق استروئید و به دنبال آن مصرف تدریجی یک سری دارو تجویز شود.
استفاده از پمپ دارویی زیر جلدی: مدارک بسیار کمی، استفاده از تزریق مداوم متوکلروپرامید یا اندانسترون زیر جلدی را تأیید می‌کنند. عوارض جانبی نامطلوب در این نوع درمان رایج است، و همچنین اثبات شده است که استفاده از پمپ زیر جلدی برای درمان حالت تهوع و استفراغ وابسته به حاملگی مقرون به صرفه نبوده حتی در مقایسه با بستری شدن در بیمارستان.
برآورد و نتیجه
اغلب زنانی که درگیر حالت تهوع و استفراغ وابسته به حاملگی هستند بدون هیچ مشکلی این مرحله را پشت سر می‌گذارند. زنانی که دچار حالت تهوع و استفراغ خفیف هستند در اوایل بارداری وزن کمتری اضافه می‌کنند. به ندرت پیش می‌آید که این قضیه برای بچه نگران کننده باشد مگر اینکه مادر قبل از بارداری دچار کم وزنی مفرط بوده (١٠ درصد زیر وزن مطلوب بدن). بخش عمده وزن‌گیری در نیمه دوم بارداری رخ می‌دهد، یعنی پس از برطرف شدن حالت تهوع و استفراغ وابسته به حاملگی.
وزن‌گیری طبیعی در بارداری به قد و وزن شما قبل از بارداری برمی‌گردد. برای زنانی که وزن طبیعی داشته اند (شاخص حجم بدن ١٨.۵ الی ٢۴.٩ کیلوگرم/متر مربع)، میزان وزن‌گیری توصیه شده برای بارداری تک قلو بین ۱۱.۵ تا ١۶ کیلوگرم است.
برای زنانی که دارای حالت تهوع و استفراغ شدید هستند (استفراغ وخیم بارداری)، که چندین مرتبه بستری شده و به طور طبیعی وزن اضافه نمی‌کنند، این احتمال وجود دارد که نوزادشان کم وزن یا کوچک به دنیا بیاید.
زنانی که استفراغ وخیم را در یک بارداری تجربه کرده اند احتمالاً در بارداری‌های بعدی نیز گرفتار حالت تهوع و استفراغ شدید می‌شوند. زنانی که در بارداری اول خود حالت تهوع و استفراغ شدید نداشته‌اند احتمالاً در بارداری‌های بعدی نیز نخواهند داشت.
از کجا اطلاعات بیشتر کسب کنم؟
پزشک زنان شما برای درمان تهوع و استفراغ در بارداری بهترین منبع برای پاسخ به سؤالات و نگرانی‌های مربوط به مشکلات پزشکی شما است. این مقاله در صورت لزوم در سایت بروز رسانی خواهد شد. عنوان‌های مشابه برای مطالعه بیمار و همچنین برگزیده‌ای از مقاله‌های نوشته شده برای متخصصین نیز در این سایت قابل دسترس هستند.
منبع
منبع این مطلب، رفرنس معتبر پزشکی UpToDate می‌باشد.
مامانیا یک راهنمای جامع بارداریه که با اون می‌تونید با عوارض و نشانه‌های مختلف بارداری آشنا بشید و یاد بگیرین برای هر کدوم از این حالت‌ها چه راهکارهای علمی وجود دارن.